Picture this, je hebt net een hele dag op het strand gelegen en strijkt in de namiddag dorstig neer op een zonnig terrasje in Lagos. Jij krijgt de taak om een flesje uit te kiezen voor de groep, maar wanneer je de wijnkaart voorgeschoteld krijgt, wordt het al snel duidelijk dat jij je Portugese wijnkennis een beetje overschat hebt. Portugese wijn kan met zijn vele lokale druivensoorten en verschillende wijnregio's een beetje intimiderend zijn. Als je deze blog leest, zal ik ervoor zorgen dat jij geen blauwtje loopt bij je volgende trip naar het land van sardientjes en port. Mocht het zonnige weer en de schilderachtige kusten niet helemaal jouw ding zijn, hoop ik je uit te dagen om wijnen uit dit, naar mijn mening, nog ondergewaardeerde wijnland een kans te geven.
Portugal lijkt nog niet zo’n heel bekend wijnland te zijn in Nederland, maar is inmiddels nummer 7 op de lijst van landen die het meeste wijn produceren. Portugal is altijd vrij eigenzinnig geweest als het gaat om wijn. Er worden heel veel lokale druivensoorten gebruikt die in het buitenland niet bekend zijn en voor lange tijd was de kwaliteit niet hoog genoeg voor export. Na de toetreding tot de Europese Unie is er veel veranderd. Door Europese regelgeving en subsidies voor modernisering is de kwaliteit enorm gestegen. Als je achter op een fles Portugese wijn kijkt, kan de fles een DOC-certificaat hebben. DOC staat voor Denominação de Origem Controlada. Het betekent dat die wijn gemaakt is in een specifiek afgebakend gebied en voldoet aan strenge eisen. Een wijn kan ook een VR (Vinho Regional) indicatie hebben, of IGP (Indicação Geográfica Protegida). De wijn voldoet dan wel aan de eisen van het bredere wijngebied, al zijn deze minder streng dan bij een DOC. In deze blog neem ik je mee door de verschillende Portugese wijnregio’s en de wijnen die deze streken voortbrengen!
Lisboa
Het wijngebied met de meeste DOC’s is Lisboa, gelegen in de provincie Estremadura. Op veel plekken in Lisboa heeft de zee veel invloed op de productie van de wijn. In Colares, helemaal aan de kust, ten noordwesten van Lissabon worden er gaten gegraven in het losse zand om de wijnstokken zo diep mogelijk te kunnen wortelen. Om de wijn nog extra te beschermen tegen de strenge zeewind, staan de wijngaarden vol met hekjes gemaakt van bamboe.
De rode wijnen in Estremadura worden onder andere gemaakt van camarate, trincadeira preta en periquita, ook wel bekend als castelão. Castelão geeft wijnen met veel zuren, tannines en aroma's van framboos, pruimen en chocola. De wijn moet minstens 8 maanden op hout liggen. Hierdoor worden de tannines en zuren zachter. Voorbeelden van rode wijnen uit Lisboa zijn onze Vista Nova Estremadura of onze Lista Negra Lisboa Red Blend.
DOC Bucelas, direct boven Lissabon, is het meest bekend om de witte wijn. De wijnen moeten voor minstens 75% bestaan uit arinto. Arinto is een belangrijke druif die overal in Portugal aangeplant staat. Zelfs in warmere regio's houdt de druif nog steeds zijn frisse zuren, die belangrijk zijn voor de productie van goede wijn. De arinto uit Bucelas doet erg denken aan een riesling; fris, droog en met een duidelijk citroenaroma. De wijn wordt hier vooral veel geschonken bij visgerechten.
Alentejo
Boven de Algarve, in het binnenland van Portugal, ligt het grote en snikhete wijngebied Alentejo. Zo’n 30% van de Portugese wijngaarden ligt in deze streek. In de tijd dat de Moren de baas waren op het Iberische schiereiland, was het drinken en produceren van wijn niet toegestaan. Toen de Moren in de 12e en 13e eeuw weer uit de regio verdreven waren, had de koning bedacht dat het volk verplicht wijndruiven moest gaan verbouwen. 5 jaar later moesten ze ook een bepaalde hoeveelheid wijn afstaan. Niet heel democratisch, maar het heeft er misschien wel voor gezorgd dat de wijnbouw weer goed op gang kwam in de regio.
Het grootste risico voor de wijnbouw in Alentejo is de hitte in juli en augustus wanneer de temperatuur oploopt tot boven de 40 graden Celsius. Daarom hebben de wijnboeren een arsenaal van inheemse druivenrassen tot hun beschikking die tegen deze hitte kunnen. Het levert vaak krachtige, volle wijnen op. De rode wijnen worden van veel verschillende druivensoorten gemaakt, waaronder trincadeira, castelão, alicante bouschet, moreto en aragonêz (a.k.a. tempranillo). Ontdek bijvoorbeeld onze Fortissimo, Bojador en FitaPreta.
Setúbal
Onder Lisboa, aan de westkust, zit het schiereiland van Setúbal, met twee DOC’s. Het gebied staat vooral bekend om zijn versterkte zoete Moscatel de Setúbal, maar is ook erg geschikt om droge, volle wijnen te produceren. Ontdek bijvoorbeeld de Lista Negra Branco & Branco Reserva. Door de lage vruchtbaarheid van de ondergrond worden er ook complexe rode wijnen gemaakt, met name van de druif castelão in de Palmela regio. De druiven moeten dan net iets meer hun best doen en de opbrengst is ook lager en de aroma’s geconcentreerder.
Vinho Verde
Vinho Verde is misschien wel de bekendste wijnstreek van Portugal. Het ligt tegen de Spaanse grens aan in het noordwesten van Portugal. Er worden vooral witte wijnen gemaakt. De wijnen zijn licht, met frisse zuren, vaak een klein bubbeltje en een laag alcoholpercentage van tussen de 9 en 11%. Dit bubbeltje kwam vroeger doordat de wijn in de fles nog even door-fermenteerde. Tegenwoordig wordt de wijn pas gebotteld wanneer de fermentatie gestopt is. Veel wijnmakers pompen nu wat kunstmatige CO2 bij de wijn, omdat dat bubbeltje nu zo geliefd is.
De witte wijnen worden onder andere gemaakt van alvarinho (de Portugese versie van de Spaanse albariño), azal, avesso, loureiro (a.k.a. Dourado) en padernã (a.k.a. de welbekende Arinto). We hebben meerdere Vinho Verde’s in ons assortiment. Proef bijvoorbeeld de Arca Nova, Picouto de Cima en Aphros. Er worden ook rode wijnen gemaakt die soms ook een bubbeltje hebben. Deze wijnen worden bijna niet geëxporteerd dus als je er eentje tegenkomt in Nederland, zou ik het zeker aanraden om hem te proberen. De meest gebruikte blauwe druiven zijn onder andere azal tinto (ook wel bekend als amaral, of sausão), borraçal, bracello en vinhão (wat, om het lastig te maken, ook bekend is als sausão, maar niet hetzelfde is als azal tinto).
Douro
In Douro wordt zowel Port als normale tafelwijn gemaakt. Port is een belangrijk exportproduct van Portugal en er zijn daarom strenge regels verbonden aan de productie ervan. Via chemisch onderzoek wordt er vastgesteld of een Port de DOC-certificatie verdient. De uitgestrekte terrassen waarop de druiven groeien zijn internationaal erkend als een UNESCO world heritage site. Er zijn verschillende druiven die gebruikt mogen worden voor Port. De meest gebruikte druiven zijn tinta amarela, tinta barroca, bastardo en tinta roriz voor rood en malvasia fina, viosinho en rabigato voor wit.
De productie van Port begint hetzelfde als bij normale wijn. De druiven worden geperst en beginnen de gisting met (rode Port) of zonder (witte Port) schilletjes. De vergisting wordt bij Port al gestopt bij een percentage van ongeveer 6%. Door de toevoeging van alcohol stijgt het percentage naar iets tussen 18% en 20%. De gistcellen stoppen hierdoor met suikers om te zetten in alcohol. Door de vroege stop van de vergisting blijft er dus veel suiker in de wijn zitten. Ruby Port heeft minimaal drie jaar op hout gelegen of in stalen tanks. Het is veel frisser en fruitiger dan oudere Port. De kleur is vaak donkerder rood. Tawny Port is een stuk ouder en ook een beetje geoxideerd, waardoor het lichter en bruiner wordt. Tawny Port smaakt ook meer naar noot en donker fruit. Nederlanders zijn trouwens dol op Portwijn. Na Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn wij het land waar de meeste Port naar toe gaat. Dat merken wij ook in onze winkels. Ontdek zelf bijvoorbeeld onze rode en witte port.
Nu jij!
Dit was echt het topje van de ijsberg wat betreft Portugese wijnen. Ik zou je zeker willen uitdagen om zelf op onderzoek uit te gaan en gewoon het een en ander te proberen. Dé perfecte Portugese wijn bestaat namelijk niet, want in elk gebied worden andere wijnen gemaakt, maar ze hebben wel allemaal een bijzonder verhaal. Mocht je op dat terras in Lagos, na het lezen van deze introductie van Portugese wijnen, toch nog duizelig worden van de talloze lokale druivensoorten, dan is er vast een Portugees die je op weg wil helpen. Ze zijn namelijk erg trots op hun wijn. En ik weet zeker dat je, na wat verschillende wijnen geprobeerd te hebben, net als ik, helemaal begrijpt waarom dat zo is.
Picture this, je hebt net een hele dag op het strand gelegen en strijkt in de namiddag dorstig neer op een zonnig terrasje in Lagos. Jij krijgt de taak om een flesje uit te kiezen voor de groep, maar wanneer je de wijnkaart voorgeschoteld krijgt, wordt het al snel duidelijk dat jij je Portugese wijnkennis een beetje overschat hebt. Portugese wijn kan met zijn vele lokale druivensoorten en verschillende wijnregio's een beetje intimiderend zijn. Als je deze blog leest, zal ik ervoor zorgen dat jij geen blauwtje loopt bij je volgende trip naar het land van sardientjes en port. Mocht het zonnige weer en de schilderachtige kusten niet helemaal jouw ding zijn, hoop ik je uit te dagen om wijnen uit dit, naar mijn mening, nog ondergewaardeerde wijnland een kans te geven.
Portugal lijkt nog niet zo’n heel bekend wijnland te zijn in Nederland, maar is inmiddels nummer 7 op de lijst van landen die het meeste wijn produceren. Portugal is altijd vrij eigenzinnig geweest als het gaat om wijn. Er worden heel veel lokale druivensoorten gebruikt die in het buitenland niet bekend zijn en voor lange tijd was de kwaliteit niet hoog genoeg voor export. Na de toetreding tot de Europese Unie is er veel veranderd. Door Europese regelgeving en subsidies voor modernisering is de kwaliteit enorm gestegen. Als je achter op een fles Portugese wijn kijkt, kan de fles een DOC-certificaat hebben. DOC staat voor Denominação de Origem Controlada. Het betekent dat die wijn gemaakt is in een specifiek afgebakend gebied en voldoet aan strenge eisen. Een wijn kan ook een VR (Vinho Regional) indicatie hebben, of IGP (Indicação Geográfica Protegida). De wijn voldoet dan wel aan de eisen van het bredere wijngebied, al zijn deze minder streng dan bij een DOC. In deze blog neem ik je mee door de verschillende Portugese wijnregio’s en de wijnen die deze streken voortbrengen!
Lisboa
Het wijngebied met de meeste DOC’s is Lisboa, gelegen in de provincie Estremadura. Op veel plekken in Lisboa heeft de zee veel invloed op de productie van de wijn. In Colares, helemaal aan de kust, ten noordwesten van Lissabon worden er gaten gegraven in het losse zand om de wijnstokken zo diep mogelijk te kunnen wortelen. Om de wijn nog extra te beschermen tegen de strenge zeewind, staan de wijngaarden vol met hekjes gemaakt van bamboe.
De rode wijnen in Estremadura worden onder andere gemaakt van camarate, trincadeira preta en periquita, ook wel bekend als castelão. Castelão geeft wijnen met veel zuren, tannines en aroma's van framboos, pruimen en chocola. De wijn moet minstens 8 maanden op hout liggen. Hierdoor worden de tannines en zuren zachter. Voorbeelden van rode wijnen uit Lisboa zijn onze Vista Nova Estremadura of onze Lista Negra Lisboa Red Blend.
DOC Bucelas, direct boven Lissabon, is het meest bekend om de witte wijn. De wijnen moeten voor minstens 75% bestaan uit arinto. Arinto is een belangrijke druif die overal in Portugal aangeplant staat. Zelfs in warmere regio's houdt de druif nog steeds zijn frisse zuren, die belangrijk zijn voor de productie van goede wijn. De arinto uit Bucelas doet erg denken aan een riesling; fris, droog en met een duidelijk citroenaroma. De wijn wordt hier vooral veel geschonken bij visgerechten.
Alentejo
Boven de Algarve, in het binnenland van Portugal, ligt het grote en snikhete wijngebied Alentejo. Zo’n 30% van de Portugese wijngaarden ligt in deze streek. In de tijd dat de Moren de baas waren op het Iberische schiereiland, was het drinken en produceren van wijn niet toegestaan. Toen de Moren in de 12e en 13e eeuw weer uit de regio verdreven waren, had de koning bedacht dat het volk verplicht wijndruiven moest gaan verbouwen. 5 jaar later moesten ze ook een bepaalde hoeveelheid wijn afstaan. Niet heel democratisch, maar het heeft er misschien wel voor gezorgd dat de wijnbouw weer goed op gang kwam in de regio.
Het grootste risico voor de wijnbouw in Alentejo is de hitte in juli en augustus wanneer de temperatuur oploopt tot boven de 40 graden Celsius. Daarom hebben de wijnboeren een arsenaal van inheemse druivenrassen tot hun beschikking die tegen deze hitte kunnen. Het levert vaak krachtige, volle wijnen op. De rode wijnen worden van veel verschillende druivensoorten gemaakt, waaronder trincadeira, castelão, alicante bouschet, moreto en aragonêz (a.k.a. tempranillo). Ontdek bijvoorbeeld onze Fortissimo, Bojador en FitaPreta.
Setúbal
Onder Lisboa, aan de westkust, zit het schiereiland van Setúbal, met twee DOC’s. Het gebied staat vooral bekend om zijn versterkte zoete Moscatel de Setúbal, maar is ook erg geschikt om droge, volle wijnen te produceren. Ontdek bijvoorbeeld de Lista Negra Branco & Branco Reserva. Door de lage vruchtbaarheid van de ondergrond worden er ook complexe rode wijnen gemaakt, met name van de druif castelão in de Palmela regio. De druiven moeten dan net iets meer hun best doen en de opbrengst is ook lager en de aroma’s geconcentreerder.
Vinho Verde
Vinho Verde is misschien wel de bekendste wijnstreek van Portugal. Het ligt tegen de Spaanse grens aan in het noordwesten van Portugal. Er worden vooral witte wijnen gemaakt. De wijnen zijn licht, met frisse zuren, vaak een klein bubbeltje en een laag alcoholpercentage van tussen de 9 en 11%. Dit bubbeltje kwam vroeger doordat de wijn in de fles nog even door-fermenteerde. Tegenwoordig wordt de wijn pas gebotteld wanneer de fermentatie gestopt is. Veel wijnmakers pompen nu wat kunstmatige CO2 bij de wijn, omdat dat bubbeltje nu zo geliefd is.
De witte wijnen worden onder andere gemaakt van alvarinho (de Portugese versie van de Spaanse albariño), azal, avesso, loureiro (a.k.a. Dourado) en padernã (a.k.a. de welbekende Arinto). We hebben meerdere Vinho Verde’s in ons assortiment. Proef bijvoorbeeld de Arca Nova, Picouto de Cima en Aphros. Er worden ook rode wijnen gemaakt die soms ook een bubbeltje hebben. Deze wijnen worden bijna niet geëxporteerd dus als je er eentje tegenkomt in Nederland, zou ik het zeker aanraden om hem te proberen. De meest gebruikte blauwe druiven zijn onder andere azal tinto (ook wel bekend als amaral, of sausão), borraçal, bracello en vinhão (wat, om het lastig te maken, ook bekend is als sausão, maar niet hetzelfde is als azal tinto).
Douro
In Douro wordt zowel Port als normale tafelwijn gemaakt. Port is een belangrijk exportproduct van Portugal en er zijn daarom strenge regels verbonden aan de productie ervan. Via chemisch onderzoek wordt er vastgesteld of een Port de DOC-certificatie verdient. De uitgestrekte terrassen waarop de druiven groeien zijn internationaal erkend als een UNESCO world heritage site. Er zijn verschillende druiven die gebruikt mogen worden voor Port. De meest gebruikte druiven zijn tinta amarela, tinta barroca, bastardo en tinta roriz voor rood en malvasia fina, viosinho en rabigato voor wit.
De productie van Port begint hetzelfde als bij normale wijn. De druiven worden geperst en beginnen de gisting met (rode Port) of zonder (witte Port) schilletjes. De vergisting wordt bij Port al gestopt bij een percentage van ongeveer 6%. Door de toevoeging van alcohol stijgt het percentage naar iets tussen 18% en 20%. De gistcellen stoppen hierdoor met suikers om te zetten in alcohol. Door de vroege stop van de vergisting blijft er dus veel suiker in de wijn zitten. Ruby Port heeft minimaal drie jaar op hout gelegen of in stalen tanks. Het is veel frisser en fruitiger dan oudere Port. De kleur is vaak donkerder rood. Tawny Port is een stuk ouder en ook een beetje geoxideerd, waardoor het lichter en bruiner wordt. Tawny Port smaakt ook meer naar noot en donker fruit. Nederlanders zijn trouwens dol op Portwijn. Na Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn wij het land waar de meeste Port naar toe gaat. Dat merken wij ook in onze winkels. Ontdek zelf bijvoorbeeld onze rode en witte port.
Nu jij!
Dit was echt het topje van de ijsberg wat betreft Portugese wijnen. Ik zou je zeker willen uitdagen om zelf op onderzoek uit te gaan en gewoon het een en ander te proberen. Dé perfecte Portugese wijn bestaat namelijk niet, want in elk gebied worden andere wijnen gemaakt, maar ze hebben wel allemaal een bijzonder verhaal. Mocht je op dat terras in Lagos, na het lezen van deze introductie van Portugese wijnen, toch nog duizelig worden van de talloze lokale druivensoorten, dan is er vast een Portugees die je op weg wil helpen. Ze zijn namelijk erg trots op hun wijn. En ik weet zeker dat je, na wat verschillende wijnen geprobeerd te hebben, net als ik, helemaal begrijpt waarom dat zo is.
Timo
Als ik in de winkel sta, vind ik het super leuk om mensen te voorzien van leuke wijnfeitjes en de beste adviezen. Je kan me vinden in verschillende winkels in Amsterdam!
Timo
Als ik in de winkel sta, vind ik het super leuk om mensen te voorzien van leuke wijnfeitjes en de beste adviezen. Je kan me vinden in verschillende winkels in Amsterdam!